Een bord in de berm met een tekst in dichtvorm heet bezoekers welkom op hun weg naar het Betuwse dorp Acquoy: „Onze naam? Die is alleen maar mooi! Zoek er niet te veel achter en doe niet te moeilijk, zegt u maar gewoon Akooi.”

Waar zijn we vandaag?

In Acquoy, gemeente West Betuwe, provincie Gelderland. Circa 380 inwoners. Over het eerste deel van de dorpsnaam bestaat geen eenduidigheid. De tweede helft is te herleiden tot het Germaanse ”ooi”, laag en drassig land.

Wat is de eerste indruk?

Acquoy ligt stil en vriendelijk aan een voormalige bocht van het riviertje de Linge. De waterloop is verlegd, bij Acquoy ligt nu een doodlopende zijarm. Het dorp heeft een langgerekte, bochtige vorm; in het verleden werd er langs of vlak achter de Lingedijk gebouwd. Aan de dijk staan woningen (deels voormalige boerderijen) uit de achttiende en de negentiende eeuw.

Is Acquoy ergens bekend van?

Van de ”toren van Pisa”: de kerktoren die al sinds de bouw in de vijftiende eeuw scheef staat. Bij overstromingen spoelde het rivierwater grond eronder weg. Het 17,5 meter hoge bouwwerk staat ongeveer 1,15 meter uit het lood, net iets minder dan de bekende toren in Italië. Volgens metingen is de verzakking gestopt. Saillant detail: op het kerkhof bij de toren ligt Cornelia Pisa begraven, echtgenote van een vroegere predikant van Acquoy.

Hoe is Acquoy ontstaan?

Het oudste bekende document dat Acquoy vermeldt, in dat geval als Accoije, dateert van 1330. Het gebied van Acquoy, dat eerder toebehoorde aan de hertogen van Gelre en het adellijke geslacht Van Arkel, werd in 1513 eigendom van Floris van Egmond, graaf van Buren.

Toen Willem van Oranje trouwde met Anna van Egmond kwam Acquoy in zijn handen. De heerlijkheid Acquoy werd verheven tot baronie. Tot op heden draagt de heersende vorst(in) van Nederland ook de titel van baron(nes) van Acquoy.

Wie leidt ons rond?

Fons Verstegen, docent autotechniek. Opgegroeid in buurdorp Rhenoy, woont sinds 1973 in Acquoy. Over de geschiedenis van Acquoy en omgeving schreef hij artikelen voor de site van de Historische Kring West Betuwe.

Hoe is het hier wonen?

„Acquoy is een rustig dorpje. Door vertrek van de boeren naar de polder, tijdens de ruilverkaveling, kwam er veel import. In het dorp is nog één veehouder, buitendijks. Nieuwbouw is er amper, de laatste twintig jaar kwamen er zo’n twintig huizen bij.

Veel faciliteiten heeft Acquoy niet. Er is één café, Lingezicht aan de Lingedijk. Dat heeft veel aanloop van fietsers en wandelaars. Verenigingsgebouw De Schakel biedt onder meer onderdak aan een schaakclub, een ouderensoos en een zangclub.”

Verstegen mist de winkels niet. „Acquoy ligt op 4 kilometer van Leerdam en 5 van Beesd. Het dorp vergrijst niet echt. Er komen steeds weer gezinnen in de woonboerderijen wonen. Die nieuwkomers kregen in het verleden moeilijk toegang tot besturen omdat enkele autochtone families veel in het dorp bepaalden. De dominee doet zijn best iedereen erbij te betrekken.”

Wat is er te zien in Acquoy?

Tegenover de kerk staat het witgepleisterde Schepenhuis uit 1609. De schepen en de schout spraken er recht uit naam van de baron. Na 1795 vergaderde het bestuur van de polder er. Sindsdien wordt het Polderhuis genoemd.

In Huis Overlinge aan de Lingedijk woonde vele jaren de schepen van Acquoy. Muurankers geven het bouwjaar aan: 1761.

Waarom is Acquoy het mooiste dorp van Nederland?

„De Lingedijk is sinds 1967 een beschermd dorpsgezicht. Het lijkt dat de tijd hier stilgestaan heeft. Veel wandelaars en fietsers zeggen: Wat is het hier mooi.”